Έφηβοι- Νέοι: Η εφηβεία είναι η περίοδος της μετάβασης από την παιδική στην ώριμη ηλικία και έχει για κέντρο της την ήβη. Αφορά δηλαδή στο σύνολο βιοσωματικών και ψυχολογικών αλλαγών που το άτομο χρειάζεται να ενσωματώσει προκειμένου να περάσει με επιτυχία στην ωρίμανση.
Σε αυτή τη χρονική περίοδο το άτομο δομεί την ταυτότητα του και το βασικό ερώτημα που τον απασχολεί είναι «ποιος είμαι και τι αξίζω;». Αποκτά το αίσθημα της εικόνας και αντίληψης του εαυτού του, το αίσθημα του «ανήκειν» σε μια ομάδα, δημιουργεί το δικό του σύστημα αξιών και στόχων, επαγγελματικών επιλογών και ευρύτερα προσωπικών και ερωτικών σχέσεων. Καθώς ψάχνει την ταυτότητά του , είναι φυσικό να πειραματίζεται σε πολλούς τομείς.
Εύλογα όλα τα παραπάνω δημιουργούν αισθήματα, άγχους, ανασφάλειας, αγωνίας, περιέργειας για το άγνωστο που πλησιάζει, γενικότερης ανησυχίας και ενός συχνά άδηλου εκνευρισμού για την επερχόμενη αλλαγή. Ο έφηβος θα θελήσει να πειραματιστεί με ό,τι καινούριο και διαφορετικό, να θέσει και να διεκδικήσει προσωπικά όρια και προσωπικό χώρο και συχνά να κοντραριστεί με μεγαλύτερους (γονείς, εκπαιδευτικούς), το λεγόμενο για κείνους “κατεστημένο”.
Στην προσπάθεια διαχείρισης αυτών ο έφηβος θα εκδηλώσει μορφές επιθετικών συμπεριφορών ή αντίστοιχες διαθέσεις απομόνωσης και απόσυρσης στον προσωπικό του χώρο. Οι αλλαγές είναι πολλές, γοργές και ο έφηβος καλείται να τις συνειδητοποιήσει.
Με στόχο να μπορέσει ο έφηβος να διαχειριστεί κατάλληλα και επιτυχώς όλα τα προηγούμενα, ώστε να δημιουργηθούν στέρεες βάσεις για τη συνέχεια της ζωής του στον κόσμο των ενηλίκων, το Κέντρο Πρόληψης πραγματοποιεί ομάδες εφήβων.
Γενικός στόχος της ομάδας είναι:
- η ενίσχυση των κοινωνικών δεξιοτήτων,
- η αναγνώριση και η έκφραση των συναισθημάτων,
- η ικανότητα λήψης αποφάσεων και
- η δόμηση σχέσεων που λειτουργούν ως προστατευτικοί παράγοντες απέναντι στην χρήση ουσιών και συμβάλουν στη γενικότερη διαμόρφωση μιας υγιούς προσωπικότητας.
Πιο συγκεκριμένα:
- Αναζήτηση ταυτότητας του εαυτού: Αναγνώριση προσωπικών αναγκών και εντοπισμός προβλημάτων, ενίσχυση της προσωπικότητας, αυτοεκτίμηση, υπευθυνότητα για την αντιμετώπιση διάφορων προκλήσεων – Ικανότητα για λήψη αποφάσεων και ανάπτυξη δεξιοτήτων για την επίλυση προβλημάτων.
- Βελτίωση ικανότητας για δημιουργία σχέσεων: Ικανότητα συνεργασίας – μείωση περιστατικών επιθετικότητας και ρατσισμού, αποδοχή της διαφορετικότητας – βελτίωση επικοινωνίας.
- Σύνδεση και επαφή των έφηβων – νέων με το χώρο και τις δράσεις του Κέντρου Πρόληψης.
Γονείς: Η οικογένεια διαδραματίζει το σημαντικότερο ρόλο στην ανάπτυξη των παιδιών, αποτελώντας εκείνο το περιβάλλον που επιδρά καταλυτικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών. Οι στάσεις και οι πράξεις των γονέων έχουν ισχυρή επίδραση στα παιδιά.
Η σχέση που αναπτύσσουν μεταξύ τους οι γονείς αλλά και οι γονείς με τα παιδιά τους είναι ένας ουσιαστικός παράγοντας προστασίας ή επικινδυνότητας ως προς την εμφάνιση της εξάρτησης ή άλλων επικίνδυνων συμπεριφορών. Οι σχέσεις, μέσα στην οικογένεια, είναι αμφίδρομες και όχι μονόδρομες. Δεν είναι δηλαδή μόνο τα παιδιά που διαμορφώνονται, αφού και οι γονείς δέχονται πληροφορίες από τα παιδιά τους, αποκτώντας έτσι τη μοναδική ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουν τον τρόπο που σχετίζονται και να γνωρίσουν περισσότερο τον εαυτό τους. Η οικογένεια, λοιπόν, είναι η ομάδα – σύστημα που επηρεάζει τον άνθρωπο πιο άμεσα και ουσιαστικά από οποιαδήποτε άλλη ομάδα –σύστημα. Καθώς ο γονέας καλείται στη σύγχρονη εποχή να αντιμετωπίσει δυσκολίες, νέες απαιτήσεις και σύμπλοκα φαινόμενα, καθίσταται αναγκαίο, να αναπτύξουν δεξιότητες ώστε να διαχειριστούν τις δυσκολίες και να ανταπεξέλθουν στις αλλαγές της ζωής, να αποτελέσουν θετικό πρότυπο για τα παιδιά τους, να ενθαρρύνουν την υγιή επικοινωνία, την έκφραση των συναισθημάτων, τις θετικές δραστηριότητες αυτών, καθώς και να υιοθετούν κανόνες χρήσιμους για την οικογενειακή ζωή.
Με γνώμονα την ενίσχυση αυτού του σύνθετου ρόλου της, το Κέντρο Πρόληψης πραγματοποιεί:
- ομάδες γονέων
- βραχείες παρεμβάσεις σε γονείς (ομιλίες, σεμινάρια).
ΟΜΑΔΕΣ ΓΟΝΕΩΝ
Μέσα από τις ομάδες γονέων που υλοποιεί το Κέντρο Πρόληψης, παρέχεται η δυνατότητα εκπαίδευσης σε δεξιότητες ζωής (όπως είναι η επικοινωνία, η έκφραση των συναισθημάτων, η διαχείριση των συγκρούσεων κ.α) συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας και κατ’ επέκταση στην πρόληψη δυσλειτουργικών συμπεριφορών.
Οι στόχοι των παρεμβάσεων σε γονείς είναι οι εξής :
- Η ανάπτυξη γονικών δεξιοτήτων απαραίτητων για τη σύγχρονη πραγματικότητα.
- Έκφραση συναισθημάτων και οριοθέτηση των αναγκών τόσο των γονέων όσο και των παιδιών, με σκοπό τη διαχείριση των οικογενειακών συγκρούσεων και την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των παιδιών.
- Η ενίσχυση στάσεων – συμπεριφορών στην οικογένεια που προάγουν τις ανθρώπινες σχέσεις και την υγιή ανάπτυξη των μελών της.
- Ενημέρωση για το ρόλο του γονέα σε θέματα πρόληψης, εκπαίδευση αυτών και ενίσχυση της εμπλοκής των γονέων στη σχολική κοινότητα για ενδυνάμωση της συνεργασίας σχολείου-σπιτιού.
- Η ανταλλαγή της εμπειρίας των γονέων μεταξύ τους και η αξιοποίηση αυτής με τρόπο εκπαιδευτικό και βιωματικό, ώστε να γίνουν πιο βοηθητικοί και λειτουργικοί στην οικογένεια.
ΟΜΙΛΙΕΣ/ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ
Το Επιστημονικό Προσωπικό του Κέντρου Πρόληψης ΙΡΙΔΑ προγραμματίζει βραχείες παρεμβάσεις στους γονείς με την υλοποίηση ομιλιών – βιωματικών συναντήσεων. Οι βραχείες παρεμβάσεις (ομιλίες – συζητήσεις στο χώρο του σχολείου) σε γονείς φαίνεται να λειτουργούν βοηθητικά σε δύο επίπεδα:
- δίνουν στους γονείς την ευκαιρία να προβληματιστούν αλλά και να ενημερωθούν για εναλλακτικούς χειρισμούς στις δυσκολίες που παρουσιάζονται στη σχέση με τα παιδιά τους και
- επιπλέον τους κινητοποιούν να συμμετέχουν στις ομάδες γονέων.
Σκοπός των παρεμβάσεων είναι η ενίσχυση του γονικού ρόλου, με την ανάδειξη των δεξιοτήτων επικοινωνίας, τη διαχείριση των οικογενειακών συγκρούσεων, την έκφραση των συναισθημάτων, την κατανόηση των πραγματικών αναγκών και την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του παιδιού. Τέλος, σημαντική είναι η εκπαίδευση των γονιών σε θέματα πρόληψης μέσα στην οικογένεια, ενημερώνοντας για το ποιος είναι ο ρόλος τους σχετικά με αυτό το ζήτημα και ενθαρρύνοντας την εποικοδομητική συνεργασία με το σχολείο.
Ενδεικτικά κάποιες θεματικές οι οποίες έχουν υλοποιηθεί είναι:
- Επικοινωνία στην Οικογένεια- Δεξιότητες που την ενισχύουν
- Οικογένεια στην Εφηβεία
- Εφηβεία και ουσίες- Παράγοντες κινδύνου και προστατευτικοί παράγοντες
- Εξαρτήσεις
- Σχολικός Εκφοβισμός
- Άγχος εξετάσεων και σχολικής επίδοσης
Εκπαιδευτικοί: Το σχολείο αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο περιβάλλον κοινωνικοποίησης κάθε παιδιού, μετά από αυτό της οικογένειας . Έτσι και οι εκπαιδευτικοί αποτελούν τον άλλο σημαντικό πληθυσμό για το παιδί. Καθώς οι εκπαιδευτικοί, έρχονται σε καθημερινή, πολύωρη, και ουσιαστική επαφή με τους μαθητές τους, η επιρροή τους προς τους μαθητές μπορεί να είναι κρίσιμη, ως προς την τροποποίηση συμπεριφορών υγείας. Ωστόσο, καλούνται να διαχειριστούν δυσκολίες στην τάξη, παιδιά διαφορετικών κοινωνικοπολιτικών καταβολών, και να συμβάλλουν στη διαπαιδαγώγηση τους. Στην προσπάθεια να στηρίζουμε το σύνθετο έργο τους υλοποιούμε:
- Σεμινάρια επιμόρφωσης σε αναγνωρισμένα εργαλεία αγωγής υγείας για την εφαρμογή τους στην τάξη
- Ομάδες εμψύχωσης και ενίσχυσης στο ρόλο του εκπαιδευτικού
- Συναντήσεις εποπτείας σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο
Όντας πιο καταρτισμένοι και ευαισθητοποιημένοι, οι εκπαιδευτικοί ενισχύονται με στόχο να αναγνωρίζουν συμπεριφορές, να προλαμβάνουν κάποιες από αυτές και να αποτελούν το συνδετικό κρίκο μεταξύ, παιδιών, γονέων και Κέντρου Πρόληψης.